 |
نه‌خۆشیه‌کانی دڵ و جه‌لته‌ی ده‌ماغی هۆکاری مردنن له هه‌موو جیهان. هۆشیاربوون له هۆکاره مه‌ترسیه‌کان بریتیه له یه‌که‌م قۆناغ بۆ رێگاگرتن له نه‌خۆشیه‌کانی دڵ. رۆژی جیهانی دڵ 2009 که ده‌که‌وێته رۆژی یه‌ک شه‌مه - 27 سێپتێمبه‌ر، بریتیتیه له رۆژێک که ته‌رخانکراوه بۆ هۆشیارکردنه‌وه له‌باره‌ی مه‌ترسیه‌کانی نه‌خۆشیه‌کانی دڵ و چۆنیه‌تی رێگاگرتن لێیان. ناونیشانی ئه‌م رۆژه ناوندراوه "کاربکه له‌گه‌ڵ دڵ" که بانگه‌وازێکه بۆ هه‌ڵسان له بێ ئاگایی و هۆشیاربوون له‌باره‌ی "چی باشه بۆ دڵ و چی باش نیه" پێش ئه‌وه‌ی کات به‌سه‌ر بچێت. ئایا تۆ له‌مه‌ترسی نه‌خۆشیه‌کانی دڵ و لووله‌کانی خوێن دووریت یان نزیکیت؟؟! هه‌ڵسه‌نگاندنی که‌سێک بۆ هۆکاره مه‌ترسیداره‌کانی نه‌خۆشیه‌کانی دڵ و لووله‌کانی خوێن، رێگایه‌که‌ی سوودمه‌نده بۆ به‌هۆش هاتنه‌وه و خۆ دورخستنه‌وه له نه‌خۆشیه‌کانی دڵ. به گشتی بۆ هه‌ر که‌سێک دوو جۆره هۆکاری مه‌ترسیدار هه‌یه. یه‌که‌م- ئه‌و هۆکاره مه‌ترسیدارانه‌ی که ده‌تواندرێت کۆنتڕۆڵ بکرێت و رێگیان لێبگیردرێت، دووه‌م – ئه‌و هۆکاره مه‌ترسیدارانه‌ی که ناتواندرێت کۆنتڕۆڵ بکرێن و خۆیان لێ دووربخرێته‌وه. یه‌که‌م/ ئه‌و هۆکاره مه‌ترسیدارانه‌ی که ناتواندرێت خۆیان لێ دووربخرێت و کۆنتڕۆڵ بکریت؛ به ساڵاچوون "پیری". مێژووی خێزانی بۆ نه‌خۆشیه‌کانی دڵ. ئافره‌تان له ته‌مه‌نی نائومێدی. هه‌ندێک نه‌ژاد "خه‌ڵکانی ئه‌مریکی مه‌کسیکی، ئه‌مریکی ئه‌فریقی، ئه‌مریکی هیندی، باشووری ئاسیایی، هیندی و پاکستانی" ئه‌مانه زیاتر له مه‌ترسی نه‌خۆشیه‌کانی دڵدان. دووه‌م/ ئه‌و هۆکاره مه‌ترسیدارانه‌ی ده‌تواندرێت خۆیان لێ دووربخرێت و کۆنتڕۆڵ بکریت؛ به‌رزی کۆلیستڕۆڵی جۆری خراپ له خوێن. جگه‌ره‌کێشان. به‌رزی پاڵه‌په‌ستۆی خوێن پشتگوێ خراو. په‌ستانی ده‌روونی. هه‌ڵچوون و سه‌رسه‌ختی. شێوه‌ژیانێکی هه‌رده‌وم ساوا "ته‌مبه‌ڵی!". قه‌ڵه‌وی. نه‌خۆشی شه‌کره‌ی پشتگوێ خراو. چۆن کاربه‌که‌یت له‌گه‌ڵ دڵت؟ خواردنی خۆراکی ته‌ندروست؛ هه‌روه‌ک هه‌موو ده‌زانن میوه و سه‌وزه زۆر باشه، پێویسته خۆراکی چه‌وری تێر و پڕ خوێ که‌م بکرێته‌وه. وه‌رزشکردن؛ زۆرگرنگه رۆژانه به‌لایه‌نی که‌م 30 خوله‌ک وه‌رزش بکرێت. کۆنتڕۆڵ کردنی به‌رزی پاڵه‌په‌ستۆی خوێ؛ به رێگای خواردن و وه‌رزش و ده‌رمان. جگه‌ره مه‌کێشه؛ که‌سانی جگه‌ره‌کێش دووهێنده له مه‌ترسیدان بۆ نۆره‌ی دڵ. ته‌نها جگه‌ره‌کێش زه‌ره‌رمه‌ند نیه، به‌ڵکو ئه‌و که‌سانی هاوه‌ڵیان ده‌که‌ن له‌کاتی جگه‌ره‌کێشان که پێیان ده‌وترێت "جگه‌رکێشی پله دوو" ئه‌مانیش له مه‌ترسی دان. جگه‌ره‌کێشی پله دوو ئه‌و که‌سانه ده‌گرێته که دووکه‌ڵی که‌سانی جگه‌ره‌کێش هه‌ڵده‌مژن. ئاستی کۆلیسترۆڵی له‌شت چاک بکه؛ ئاستی کۆلیستڕۆل بۆ که‌سێکی ته‌ندروست پێویسته نزمتربێت له 200ملیگرام له دێسیلیتر. به گشتی دوو جۆر کۆلیستڕۆڵ هه‌یه، جۆرێکیان باشه و جۆرێکیان خراپه. جۆری باش ده‌بێت له 40 ملیگرام له دێسیلیتر بۆ پیاو – 50 ملیگرام له دێسیلیتر بۆ ئافره‌ت زیاتربێت. جۆری خراپ ده‌بێت له 130 ملیگرام له دێسیلیتر که‌متربێت. چاک کردنی ئاستی کۆلیستڕۆڵی له‌ش ده‌کرێت له رێگای خۆراکه‌وه‌بێت، وه‌رزشکردن، هه‌روه‌ها ده‌رمان. کۆنتڕۆڵ کردنی نه‌خۆشی شه‌که‌ره "بۆ که‌سانی نه‌خۆشی شه‌کره"؛ به هۆی وه‌رزش، خۆراک، ده‌رمان. کێشی زیاد دابه‌زێنه؛ ده‌تواندرێت بزاندێت که ئایا کێش زیاده یان نا به‌هۆی ئامرازی "ناوه‌ڕۆکی بارسته‌ی له‌ش". خۆ
دوورخستن له په‌ستانی ده‌روونی و هه‌ڵچوون. |
|
|
پزیشک بۆ هه‌مووان www.pzishk.com مافی له‌به‌ر گرتنه‌وه‌ی پارێزراوه 2009©
