جه‌ڵته‌ی داماغی
بریتیه له‌ده‌ستدانێکی خێرای فرمانی مێشک له ئه‌نجامی تێکچوون و ناڕێکی له‌و لووله خوێنانه‌ی که خوێن بۆ مێشک دابین ده‌که‌ن. (نه‌چوونی خوێن بۆ شانه‌یه‌ک له هه‌ر شوێنێکی له‌شدا ده‌بێته هۆی مردنی ئه‌م شانه‌یه). خانه‌کانی مێشک له کارکردن ده‌وه‌ستن دوایی نه‌بوونی ئۆکسجینی پێویست به ماوه‌ی 60 – 90 چرکه.
جه‌ڵته‌ی ده‌ماغی دووه‌مین هۆی مردنه له هه‌موو جیهاندا له‌وانه‌یه ببێته هۆی سه‌ره‌کی مردن به‌م زووانه، به‌ڵام سێیه‌مین هۆی مردنه له وڵاتانی ڕۆژائاوا (له پاش نه‌خۆشی دڵ و شێره‌په‌نجه). له 95 % جه‌ڵته‌ی ده‌ماغی ڕووده‌دات له‌و خه‌ڵکانه‌ی که ته‌مه‌نیان له 45 ساڵ زیاتره، له‌گه‌ڵ ئه‌مه‌شدا جه‌ڵته‌ی ده‌ماغی ڕووده‌دات له هه‌موو ته‌مه‌نێک. مردن به هۆی جه‌ڵته‌ی ده‌ماغی زیاترده‌بێت له‌گه‌ڵ زیاد بوونی ته‌مه‌ن.
ڕوودانی جه‌ڵته‌ی ده‌ماغی له پیاوان زیاتره وه‌ک له ژنان، به ڕێژه‌ی 1.25 جار، له‌گه‌ڵ ئه‌مه‌شدا له 60 % ئافره‌تان ده‌مرن به‌هۆی جه‌ڵته‌ی ده‌ماغی.
هۆکاره مه‌ترسیداره‌کان بۆ ڕوودانی جه‌ڵته‌ی ده‌ماغی بریتین له؛
1. به‌ساڵاچوون.
2. به‌رزی په‌ستانی خوێن.
3. نه‌خۆشی شه‌کره.
4. به‌رزی کۆلیستڕۆڵ له خوێندا.
5. جگه‌ره کێشان.
6. به‌کارهێنانی ده‌رمانی دژی منداڵبوون (منع حمل) له ئافره‌تان.
نیشانه‌کانی جه‌ڵته‌ی ده‌ماغی
نیشانه‌کانی جه‌ڵته‌ی ده‌ماغی زۆر به‌خێرا ده‌رده‌که‌ون. نیشانه‌کانی جه‌ڵته‌ی ده‌ماغی ده‌وه‌ستێته سه‌ر شوێنی زیان پێکه‌وتوو له مێشکدا، به‌مه‌ش سروشت و توندی نیشانه‌کان جیاوازه.
له‌وانه‌یه ببێته هۆی؛
1. له‌ده‌ستدانی بیستن و بینین (به‌شێک یان به‌ته‌واوی) و تام و بۆن.
2. له‌ده‌ستدانی توانایی قسه‌کردن یان تێگه‌یشتن.
3. له‌ده‌ستدانی ذاکرة.
4. که‌وتنی پێڵوی چاوه‌کان.
5. به‌رپه‌رچه کرداره‌کان که‌م ده‌بنه‌وه.
6. لاواز بوونی ماسولکه‌کانی له‌ش به‌گشتی، ده‌م و چاو به تایبه‌تی، که‌م بوونه‌وه‌ی هه‌ستیاری.
7. له‌ده‌ست دانی هاوسه‌نگی له‌ش.
8. لاوازبوونی ماسولکه‌کانی مل، که نه‌خۆش ناتوانێت ملی خۆی بسوڕێنێت.
9. له‌هۆش خۆچوون، ژانه‌سه‌ر و ڕشانه‌وه.
خۆپاراستن له جه‌ڵته‌ی ده‌ماغی
له‌به‌ر ئه‌وه‌ی یه‌کێک له هۆیه‌کانی ڕوودانی جه‌ڵته‌ی ده‌ماغی بریتیه له گیران و ته‌سک و ڕه‌قبوونی جوێنبه‌ره‌کانی مێشکه، بۆیه زۆر گرنگه مه‌ترسی ڕوودانی نه‌خۆشیه‌کانی دڵ دیاری بکرێت.
یه‌کێک له‌هه‌ره هۆکاره مه‌ترسیه‌کانی جه‌ڵته‌ی ده‌ماغی بریتیه له به‌رزی په‌ستانی خوێن که ده‌تواندرێت کۆنتڕۆڵ بکرێت، هۆکاره مه‌ترسیداره‌کانی تر بۆ جه‌ڵته‌ی ده‌ماغی که ده‌تواندرێت کۆنتڕۆڵ بکرێن بریتیین له به‌رزی ئاستی کۆلیستڕۆڵ له خوێندا، نه‌خۆشی شه‌کره، وه‌هه‌روه‌ها جگه‌ره‌کێشان.
به‌رزی په‌ستانی خوێن:
به‌رزی په‌ستانی خوێن له 35 % - 50 % هۆکاره مه‌ترسیداره‌کانی جه‌ڵته‌ی ده‌ماغی پێکده‌هێنێت. زۆرێک له لێکۆلینه‌وه‌کان ئه‌مه‌یان سه‌رلماندووه که که‌م کردنه‌وه‌ی به‌رزی په‌ستانی خوێن به برێکی که‌میش (5 – 6 ملم جیوه) ده‌بێته هۆی که‌مکره‌ندوه‌ی ڕوودانی جه‌ڵته‌ی ده‌ماغی به شێوه‌یه‌کی زۆر کاریگه‌ر. که‌م کردنه‌وه‌ی په‌ستانی خوێنیش به هۆی ده‌رمان و گۆڕانکاری له شێوازی ژیان ده‌بێت.
چه‌وری خوێن:
به‌رزی ڕێژه‌ی کۆلیستڕۆڵ له خوێندا په‌یوه‌ندی هه‌یه به ڕوودانی جه‌ڵته‌ی ده‌ماغی. که‌م کردنه‌وه‌وی ڕێژه‌ی کۆلیستڕۆڵ له خوێندا به‌هۆی ده‌رمان و گۆڕانکاری له شێوازی ژیان ده‌بێت.
نه‌خۆشی شه‌کره:
ئه‌و که‌سانه‌ی که نه‌خۆشی شه‌کره‌یان هه‌یه، 2 – 3 جار زیاتر تووشی ده‌ڵته‌ی ده‌ماغی ده‌بن وه‌ک له‌و که‌سانه‌ی که نه‌خۆشی شه‌کره‌یان نیه.
خۆراک:
خۆراکی ده‌وڵه‌مه‌ند به کاربۆهیدارت و ڤیتامینه‌کان و که‌م چه‌وه‌ر (خۆراکی ڕۆژهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاستی)، ڕێژه‌ی ڕوودانی جه‌ڵته‌ی ده‌ماغی به شێوه‌یه‌کی به‌رچاو که‌م ده‌که‌نه‌وه
>>> گه‌ڕانه‌وه >>>
