بگه‌ڕێ له‌ سایتی پزیشک بۆ هه‌موان

          

v   بابه‌تی هه‌ڵبژێردراوی ئه‌مڕۆ

خانه‌ی لاسکدار چیه‌؟

خانه‌ی لاسکدار برییته‌ له‌ جۆرێک له‌ خانه‌ که‌ ده‌توانێت هه‌ر جۆره‌ خانه‌یه‌ک دروست بکات که‌ پێویسته‌ بۆ بنیادنانی زینده‌وه‌رێك، به‌ واتایه‌کی تر خانه‌ی لاسکدار بریتیه‌ له‌ خانه‌ی دایک که‌ هه‌ر جۆره‌ خانه‌یه‌کی پێویسته‌ دروست ده‌کات. نموونه‌یه‌ک بۆ ئه‌م مه‌به‌سته‌، خانه‌ی لاسکدار ده‌کرێت ببێت به‌ خانه‌ی ده‌ماری و ده‌مار دروست بکات، یاخود ده‌کرێت ببێت‌ به‌ خانه‌ی خوێنی و خوێن دروست بکات، یاخود ده‌کرێت ببێت به‌ خانه‌ی ماسولکه‌یی و ماسولکه‌ دروست بکا‌ت....هتد. به‌م شێوه‌یه‌ خانه‌ی لاسکدار توانایه‌کی تایبه‌تی هه‌یه‌ ئه‌ویش ئه‌وه‌یه‌ ده‌توانێت ببێت به‌ هه‌ر خانه‌یه‌کی پێویست. کاتێک خانه‌ی لاسکدار دابه‌ش ده‌بێت،  دوو خانه‌ دروست ده‌بن، یه‌کێکیان خانه‌یه‌کی ئاسایی ده‌بێت ئه‌وی ترییان خانه‌یه‌کی لاسکداری  نوێ ده‌بێت، خانه‌ ئاساییه‌که‌ فرمانێکی تایبه‌ت وه‌رده‌گرێت له‌ زینده‌وه‌ره‌که‌. هه‌ندێک جار کاتێک خانه‌ی لاسکدار دابه‌ش ده‌بێت، دوو خانه‌ی هاوشێوه‌ دروست ده‌کات، هه‌ر کامیان بێت "دوو خانه‌ی هاوشێوه‌ یاخود جیاواز" ئه‌وا خانه‌ی لاسکدار هه‌مان توانایی دابه‌ش بوونی بێ ژماری هه‌یه‌. هه‌ندێک جار خانه‌ی لاسکدار دابه‌ش ده‌بێت بۆ دووخانه‌ی ئاسایی که‌ ناتوانن خانه‌ی لاسکداری زیاتر دروست بکه‌، مانایی ئه‌وه‌یه‌ کاتێک خانه‌ی لاسکدار ده‌بێت به‌ خانه‌یه‌کی ئاسایی، خۆی جیاواز ده‌کات "ناتوانێت جۆری خانه‌یه‌کی تر دروست بکات – بۆ نموونه‌ کاتێک خانه‌ی لاسکداریه‌ک بوو به‌ خانه‌ی ماسولکه‌یی که‌ خانه‌یه‌کی ئاسایییه‌، ئیتر بۆی نیه‌ ببێت به‌ خانه‌ی جۆرێکی تر (خانه‌ی ده‌رمار و به‌سته‌ر خانه‌...هتد)".

 

جۆره‌کانی خانه‌ی لاسکدار؛

خانه‌ی لاسکدار دوو جۆری سه‌ره‌کی هه‌یه‌، خانه‌ی لاسکداری کۆرپه‌له‌یی و خانه‌ی لاسکداری پێگه‌یشتوو. خانه‌ی لاسکداری کۆرپه‌له‌یی توانایی هه‌یه‌ ببێت به‌ هه‌ر ئه‌ندامێک یاخود شانه‌یه‌ک له‌ جه‌سته‌دا. خانه‌ی لاسکداری کۆرپه‌له‌یی له‌ کۆرپه‌له‌یکه‌ی پێگه‌یشتوو به‌دی ده‌رکێت "له‌ سێ هه‌فته‌ی یه‌که‌می".

خانه‌ی لاسکداری پێگه‌یشتوو له‌ مرۆڤ و گیانله‌وه‌ران هه‌یه‌ دوای له‌دایک بوون وه‌ ده‌مێنه‌وه‌ به‌ چاڵاکی له‌ جه‌سته‌ هه‌تاکو هه‌تایی. خانه‌ی لاسکداری پێگه‌یشتوو ده‌توانێت ببێت به‌ چه‌ند خانه‌یه‌کی تایبه‌تی دیاری کراو "هه‌موو خانه‌یه‌ک نا". هه‌ندێکیان وه‌ک سیسته‌مێکی جاککه‌ره‌وه‌ کارده‌که‌ن و ده‌توانن جێگه‌ی خانه‌ی تێکچوو بگرنه‌وه‌ وه‌ک خوێن و ئێسک و هه‌ندێک جۆری ده‌مار.

 

خانه‌ی لاسکدار له‌کوێ دێت، سه‌رجاوه‌که‌ی له‌ کوێیه‌؟

له‌ خانه‌ی لاسکداروه‌ ده‌تواندرێت هه‌موو جۆره‌ خانه‌یه‌ک دروست بکرێت، بۆ زیاتر لێکۆڵینه‌وه‌ له‌سه‌ر خانه‌ی لاسکدار، زانایان هه‌ڵده‌ست به‌ سوود وه‌رگرتن له‌و هێلکه‌ پیتراوانه‌ی که‌ ده‌مینێنه‌وه‌ دوایی کرداری پیتاندنی هێلکه‌ له‌ ده‌ره‌وه‌ی منداڵدان " پێتاندنی هێلکه‌ له‌ ده‌روه‌ی منداڵدان، ڕێگایه‌که‌ بۆ چاره‌سه‌ری نه‌زۆکی به‌کارده‌هێندرێت له‌ هه‌ندێک باری نه‌زۆکی، له‌م کرداره‌ چه‌ند هێلکه‌یه‌ک وه‌رده‌گێردرێت له‌ هێلکه‌دانی ئافره‌ت و ده‌پیتێندرێن به‌ تۆوی پیاو له‌ ده‌ره‌وه‌ی منداڵدان – له‌ تاقگه‌- پاشان یه‌ک یاخود زیاتر له‌ هێلکه‌ پیتێندراوه‌که‌ ده‌خرێته‌ ناو منداڵدانی ئافره‌تکه‌ بۆ ئه‌وه‌ی ببێت به‌ کۆرپه‌له‌، جا ئه‌و هێلکه‌ پیتراوه‌ زیادانه‌ی که‌ ده‌مێنه‌وه‌ دوای کرداره‌که‌ به‌کارده‌هێندرێن بۆ لێکۆڵیه‌نه‌وه‌ له‌سه‌ریان، هه‌روه‌ک ئێمه‌ش له‌سه‌رتا باسمان کرد که‌ خانه‌ی لاسکدار دوو جۆره‌، جۆرێکیان که‌‌ کۆرپه‌له‌یییه‌ دوای پێتاندنی هێلکه‌ دروست ده‌بن – له‌ سێ هه‌فته‌ی یه‌که‌می-". دوای ئه‌وه‌ی هێلکه‌ پێتراوه‌که‌ وه‌ردگێرێت، پاش چه‌ند ڕۆژێک ده‌بێت به‌ تۆپه‌ڵه‌یه‌ک‌ ‌ "قۆناغی کۆرپه‌له‌یی"، له‌ ناو ئه‌م تۆپه‌ڵه‌یه‌ خانه‌ی لاسکدار هه‌یه‌، زانایان هه‌ڵده‌ستن به‌ ده‌رهێنانی خانه‌ی لاسکدارکان و گه‌شه‌پێدانیان له‌ نێو قاپی تایبه‌تیدا له‌ تاقیگه‌ و ده‌یانکه‌ن به‌ خانه‌ی ده‌ستکردی جۆراو جۆر وه‌ک ده‌ما ر و ماسولکه‌ و خوێن و ئێسک. ئه‌مه‌یه‌ ده‌ڵێن خوێنی ده‌ستکرد یاخود ده‌ڵێن ئێسکی ده‌ستکرد. خانه‌ی لاسکدار ئێستا جێگه‌ی گرنگیدانه‌ له‌ لایه‌ن زانایانی وڵاتانی پێشکه‌وتوو، به‌ڵام به‌داخه‌وه‌ له‌ کوردستان ئێمه‌ نه‌گه‌یشتووینه‌ ئه‌م ئاسته‌ بتوانین کار‌ له‌سه‌ر ئه‌م بابه‌ته‌ بکه‌ین.

     

      

ڕێبه‌ری ته‌ندروستی له‌ هه‌رێمی کوردستان

پزیشک بۆ هه‌مووان www.pzishk.com  مافی له‌به‌ر گرتنه‌وه‌ی پارێزراوه‌ 2009©

Make a Free Website with Yola.